Vanaf april 2014 is in ons land een proef gestart met de NIPT test en vanaf april 2017 kan iedere zwangere vrouw hiervoor kiezen. Bij een NIPT test wordt het ongeboren kind onderzocht op drie mogelijks syndromen, waaronder het downsyndroom. Deze test is mogelijk vanaf tien weken zwangerschap. Indien de uitslag van de test wijst op een grote kans op down, heeft de moeder de mogelijkheid het ongeboren kind weg te laten halen. Er is hierover in de media sinds april 2014 veel gezegd en geschreven. Naast de medische en wetenschappelijke kant is ook de ethische kant uitgebreid belicht. Laten we nu ook naar de spirituele kant kijken.
Wat is de functie op zielsniveau van het downsyndroom?
Net als alle andere syndromen of aandoeningen heeft ook het downsyndroom een functie. Er valt een les op zielsniveau te leren, zowel voor de downie (een positieve term, ook door ouders van mensen met het downsyndroom gebruikt) zelf als voor zijn ouders en familie.
Christiane Beerlandt zegt in ‘De sleutel tot zelfbevrijding’ dat mensen met down iets toevoegen aan onze maatschappij, die sterk gericht is op geld, materie en beperkende overtuigingen en regels. Downies zijn over het algemeen vrolijk, spontaan, onbevangen, authentiek, laten hun gevoelens vrij opwellen en hebben vrije humor. De (voorafgaand aan dit leven zelf gekozen) les voor de ouders van een kind met down kan zijn zich meer voor die andere, lichtere kant van het leven open te stellen.
Beerlandt laat ook een ander aspect zien. Iemand met downsyndroom komt niet alleen vrolijkheid brengen, hij heeft ook zelf iets te leren. Mogelijk ervaart deze persoon (diens ziel) angst om een volledig aards leven aan te gaan, waarin hij zelf alles moet opbouwen en zelf de verantwoordelijkheid moet nemen. (Dit is tegelijk een verklaring waarom mensen met down soms ook onmacht voelen die zich in agressie kan uiten.) Een leven als downie is veilig, een ander zorgt en denkt voor je. Het is volgens Beerlandt van groot belang dat de ouders hun kind een liefdevolle, veilige, prettige en ontspannen leefomgeving bieden. Zo kan deze persoon op zielsniveau ervaren dat het aardse leven toch niet zo eng is, en durft hij de volgende keer wel ‘all the way’ te gaan, dus te kiezen voor een volgend leven zonder down.
Kan iemand met downsyndroom een goed en zinvol bestaan leiden?
Kijkend vanuit praktisch of economisch perspectief kun je stellen dat mensen met down aanzienlijk minder kansen en mogelijkheden hebben dan de gemiddelde mens. Maar laten we vooral verder kijken dan dat. Een goed en zinvol leven kan ook zijn dat je simpelweg geniet of vreugde en relativering brengt in andermans leven. En: het door Beerlandt genoemde punt dat een ziel door een leven als downie zich voorbereidt op een volgend leven zonder down lijkt mij ook wel degelijk goed en zinvol.
Is het goed als we het downsyndroom uitbannen?
Misschien is het voor de aanstaande ouders juist wel goed om een kind met down niet geboren te laten worden. Mogelijk hoort dat bij een levensles van de ouders, bijvoorbeeld om meer voor zichzelf te kiezen (en zichzelf niet op te offeren in een levenslange zorgende rol). Of misschien is het goed voor de ziel van het ongeboren kind: wanneer het aanstaande leven als downie niet doorgaat, heeft de ziel de kans zich te herbezinnen en eventueel een andere (passender of gedurfder?) keuze te maken voor het volgende leven.
Is het erg als we het downsyndroom uitbannen?
Mogelijk gaan we een stuk ongecompliceerde vrolijkheid missen als we down uit onze samenleving bannen. Wellicht worden we daardoor zwaarmoediger of verzanden we in nog meer rendementsdenken. Of misschien is het juist onze les om te leren hoe ‘stom’ we zijn (geweest) door down uit onze maatschappij te (willen) bannen.
Is het downsyndroom nog wel nodig als middel om te leren?
Mogelijk is downsyndroom nu of in de toekomst niet meer nodig in een specifiek gezin of in onze hele samenleving, omdat we de lessen die erbij horen al geleerd hebben. Of wellicht zijn er intussen andere manieren ontstaan die ons helpen deze lessen te leren. In dat geval kan het bewust beëindigen van het leven van ongeboren kinderen met down juist een goede keuze zijn. Maar, het lijkt me waarschijnlijker dat down dan op een natuurlijke manier uitsterft, dus dat er steeds minder kinderen met het syndroom komen door een genetische mutatie die tot stand komt door geleerde lessen binnen families/de samenleving. Zo zijn er door de eeuwen heen al meer oude ziektes verdwenen (lessen geleerd) en nieuwe ziektes bijgekomen (nieuwe nog te leren lessen).
Dagaz filosofeert…
Ik vind dit een lastig thema, het is vanuit zo veel verschillende, elkaar kruisende invalshoeken te benaderen en er is geen eenduidig antwoord te geven. Ik hoop dat ik met het aandragen van aanvullende denkrichtingen mensen die voor de keuze staan een NIPT test te doen en/of de zwangerschap van een foetus met down mogelijk af te breken extra handvatten kan meegeven om over te denken en te voelen.
Dagaz, 24 november 2016
ZijSpreekt
Wil je iets organiseren rondom dit onderwerp? Ik ben beschikbaar voor lezingen en dagvoorzitterschap via ZijSpreekt.