Het slavernijverleden is momenteel hot topic in Nederland. Ook in andere Europese landen is er dialoog over de juiste manier om met hun slavernijverleden om te gaan. In dit artikel wil ik graag door een spirituele bril naar slavernij in brede zin kijken.
Hoe zit het ook al weer met slavernij?
Slavernij houdt in dat mensen eigendom zijn van andere mensen en weinig tot geen burgerrechten hebben. Slavernij is van alle tijden en van alle volkeren. Het kwam onder meer voor in het oude Egypte, bij de Grieken en Romeinen, in Europa, het Midden-Oosten, Azië en Amerika (bij de inheemse volkeren). Zo was het in het oude Athene gebruikelijk dat elk huishouden van enige status meerdere slaven* had. En op de florerende Romeinse slavenmarkt kon je slaven van over de hele wereld kopen. Bijvoorbeeld slaven uit Egypte of Griekenland voor verfijnde of intellectuele taken, maar ook slaven uit onze contreien: Bataven, Germanen en Galliërs waren goed in het zwaardere werk. In het Europa van de ‘Gouden Eeuw’ vond grootschalige slavenhandel plaats en werden Afrikaanse slaven ingezet op plantages in Zuid- en Noord-Amerika. Hoewel slavernij sinds 1926 wereldwijd verboden is, bestaat het nog steeds, soms in andere vormen. Denk aan mensen (vaak kinderen) die onder erbarmelijke omstandigheden werken in Aziatische naaiateliers of Afrikaanse kobaltmijnen. Of aan Oost-Europese prostituees of seizoenarbeiders die door mensenhandelaren – die hun paspoorten innemen – in West-Europa tewerkgesteld worden.
Waarom bestaat slavernij al zo lang?
Tja, waarom bestaat slavernij al zo lang? Ik denk dat er meerdere oorzaken zijn. Luiheid, gemakzucht, kostenbesparing en winstmaximalisatie zullen zeker een rol spelen. En status en macht niet te vergeten. En, omdat slavernij al eeuwenlang bestaat, heeft men het lange tijd normaal gevonden (de mens trekt dat wat hij zijn hele leven al kent vaak niet in twijfel). Op een dieper niveau heeft het te maken met het minderwaardig achten van andere sociale klassen, religies, culturen, stammen, volkeren of rassen én daar de conclusie aan verbinden dat het daarom geoorloofd is deze mensen tot slaaf te mogen maken. En wat zit daar dan onder? Waarschijnlijk angst, de angst om zelf minderwaardig te zijn. Door je superieur te gedragen en je boven anderen op te stellen, hoef je niet zelf het onderspit te delven.
Wat vinden de grote religies van slavernij?
Hoewel de huidige religieuze leiders slavernij veroordelen, is dit niet altijd zo geweest. In de Bijbel, de Thora en de Koran wordt op verschillende plaatsen over slaven gesproken. Het feit dat er tot slaaf gemaakten zijn werd volstrekt normaal gevonden. De teksten zijn vooral een aansporing voor ‘eigenaren’ om hun slaven goed en rechtvaardig te behandelen.
Wat valt er op zielsniveau van slavernij te leren?
Ik ga ervanuit dat we (onze zielen) voorafgaand aan elk leven bepalen wat we in dat leven willen leren. We kiezen leefomstandigheden uit die daarbij passen. Hoe hard of vreemd het wellicht klinkt, op zielsniveau hebben mensen dus vooraf zelf gekozen voor een leven als slavenhandelaar, slavenhouder of slaaf. Met ons menselijke verstand lijkt dat gek, wie kiest er nou voor zo’n leven?! Maar juist van heftige levens kan de ziel veel leren. Zo kan de slavenhandelaar of slavenhouder (zijn ziel) tijdens of na zijn leven leren dat het verkeerd is om je macht te misbruiken, om mensen te mishandelen of om mensen als koopwaar te zien. De tot slaaf gemaakte (zijn ziel) kan bijvoorbeeld leren hoe met onrecht om te gaan, hoe zijn eigenwaarde en menselijkheid te behouden of hoe in akelige omstandigheden toch nog wat van het leven te maken. We (onze zielen) leren allemaal samen, we hebben elkaar nodig in verschillende ‘rollen’ om onze zelf gekozen lessen te kunnen leren. Zonder leerling geen leraar, zonder slachtoffer geen dader, zonder volgeling geen leider, zonder zieke geen dokter enzovoort. Ervaren en leren, dat is waarom we hier zijn.
Wat gebeurt er met de zielen van slavenhandelaren en slavenhouders?
De slavenhandelaren en slavenhouders van weleer hebben sindsdien al weer nieuwe aardse levens geleid. Sommigen (hun zielen) zijn wellicht al direct na hun dood tot inkeer gekomen en hebben voor hun volgende leven zélf gekozen voor specifieke lessen, gericht op het leren van hun fouten. Bijvoorbeeld door in een volgend leven als slaaf zelf te ondergaan wat ze anderen hebben aangedaan. Dit kan voor hun ziel een louterende en leerzame ervaring zijn. In volgende levens ontwikkelt hun ziel zich weer verder. De voormalige slavenhandelaar of slavenhouder heeft nu misschien een huis-tuin-en-keukenbaan waarmee hij niemand kwaad doet. Of hij maakt bewust gebruik van zijn geleerde lessen en is bijvoorbeeld actief voor een politieke partij die zich inzet voor gelijkheid of geeft leiding aan een ‘fair trade’ bedrijf.
En wat gebeurt er met de zielen van de vroegere tot slaaf gemaakten?
Ook de zielen van de vroegere tot slaaf gemaakten zijn intussen weer verder in hun ontwikkelingsproces. Mogelijk hebben sommigen ervoor gekozen om in hun eerstvolgende leven zelf slavenhandelaar of slavenhouder te worden, om de medaille van de andere kant te ervaren. Een bijzonder voorbeeld hoorde ik van een Antilliaanse vrouw. In een vorig leven was ze slavin op een plantage. In haar huidige leven (in Nederland) werkt ze als luxe escortdame. Dat is haar ‘wraak’ op de witte mannen: ze laat ze flink betalen en maakt hen van háár afhankelijk (in plaats van andersom). Ik acht het waarschijnlijk dat veel van de vroegere tot slaaf gemaakten zich door hun leven als slaaf zeer bewust zijn geworden van het belang van rechtvaardigheid, gelijkheid en vrijheid. Mogelijk hebben zij nu invloedrijke posities bij de overheid of in het zakenleven, waar ze laten zien hoe belangrijk het is om goed voor inwoners of personeel te zorgen en mensen vrijheid en autonomie te geven. Misschien werken ze als mensenrechtenactivist of creëren ze als theatermaker of zanger bewustzijn bij mensen voor het belang van het uitbannen van discriminatie en racisme. Wat ook kan is dat ze intussen ‘klaar’ zijn met het slavernij-thema en bewust een rustig leven leiden of bezig zijn met andere, nieuwe levensthema’s.
Hoe lang duurt het voordat een ziel de lessen rond het slavernij-thema heeft geleerd?
Mensen kunnen hardleers zijn: mogelijk zitten sommige voormalige slavenhandelaren of slavenhouders nu in de ‘moderne’ mensenhandel of leiden ze foute bedrijven die het niet zo nauw nemen met de mensenrechten. Ik ga ervan uit dat ook zij tot inzicht zullen komen (al kan het meerdere levens duren), hun fouten rechtzetten en zich verder ontwikkelen. Sommige voormalige tot slaaf gemaakten zijn wellicht dusdanig beschadigd geraakt dat ze nog steeds levens leiden waarin ze onderdrukt worden, arm zijn, laag betaald werk doen of werkloos zijn. Ik hoop dat deze mensen (hun zielen) hun eigenwaarde en kracht hervinden (met hulp van ons allemaal) om uit deze cyclus te stappen, verder te groeien en gelukkige levens te leiden. Het komt ook voor dat mensen meerdere levens leiden in een cyclus van steeds wisselende rollen. Het is dus goed mogelijk dat er mensen zijn die door de eeuwen heen om en om levens als slavenhandelaar/slavenhouder en als slaaf geleid hebben, net zo lang tot ze (letterlijk en figuurlijk) het licht zagen en uit dit patroon zijn gestapt.
Zijn we als mensheid al zo ver om slavernij achter ons te laten?
De mensheid maakt door de eeuwen heen groeifases door. Momenteel zitten we in een overgang van – zoals men dat noemt – de derde naar de vijfde dimensie (bewustzijnsstaat). In de derde dimensie (waar we heel lang in zitten/zaten) overheersen dualiteit, ik-gerichtheid en focus op de buitenkant. In de vijfde dimensie ontstaat er steeds meer ruimte voor zelfreflectie, wij-gerichtheid, geestelijk bewustzijn, oordeelloosheid en liefde. De vierde dimensie wordt wel omschreven als een portaal van de derde naar de vijfde dimensie. De derde dimensie gaat over het (in meerdere aardse levens) ervaren van tegenstellingen als macht-onmacht, rijk-arm, gezond-ziek of vrij-onvrij. Het concept slavernij ‘past prima’ bij de derde dimensie. Waarmee ik het uiteraard niet goedkeur. Ik hoop dat we als mensheid intussen zo ver ontwikkeld zijn (richting vijfde dimensie) dat we slavernij achter ons kunnen laten. En laten we dan meteen meer oude systemen die ons niet meer passen grondig aanpakken en transformeren, zoals de wereldeconomie, de voedselverdeling, de manier waarom we met de aarde omgaan en meer. De tijd is er nu rijp voor, kijk maar naar de toenemende roep in de samenleving om het slavernijverleden nu eens goed af te ronden.
Dagaz filosofeert…
De pijn en het verdriet van slavernij uit heden en verleden verdwijnen niet door de andere kant op te kijken of het er niet over te hebben. We kunnen instanties steunen die (moderne) slavernij of discriminatie aan de kaak stellen en aanpakken. In onze eigen omgeving ligt de sleutel in oprecht intermenselijk contact: écht met elkaar praten, luisteren, vragen stellen en begrip tonen. We kunnen ook samen op onderzoek uitgaan: ik denk aan de inspirerende podcast ‘De plantage van onze voorouders’ van Maartje Duin waarin ze samen met Peggy Bouva op zoek gaat naar hun gedeelde verleden. Hun gesprekken zijn niet altijd gemakkelijk, maar heel zinvol voor beiden en hun familie en vrienden. Het belangrijkste lijkt me dat we ons allemaal inzetten voor vrijheid, gelijkheid en eenheid tussen alle mensen, ieder binnen onze eigen invloedsfeer. Laten we dat doen vanuit ons groeiende vijf-dimensionale bewustzijn, vanuit zelfreflectie, verantwoordelijkheidsgevoel, eenheidsbewustzijn, oordeelloosheid en liefde. Vooral vanuit liefde!
*Omwille van de leesbaarheid van dit artikel gebruik ik naast de correcte term ‘tot slaaf gemaakten’ soms ook de oude term ‘slaven’.
Dagaz, 17 juli 2020
ZijSpreekt
Wil je iets organiseren rondom dit onderwerp? Ik ben beschikbaar voor lezingen en dagvoorzitterschap via ZijSpreekt.